D e m o c r a c y A w a r e n e s s P r o j e c t ( D A P )

"Artificial General Intelligence (AGI) zal de mens in elke verstandelijke taak overtreffen." Dat is toch de overtuiging van de enkele leidende figuren uit de big tech wereld. Ze dromen van goddelijke almacht en voelen zich heilsprofeten. AGI is de nieuwe religie. Karen Hao documenteert op nuchtere, onderbouwende wijze hoe de AI-industrie stilaan alle trekken aanneemt van een totalitair, koloniaal rijk dat beschikt over miljarden om zijn religie te verspreiden (Karen Hao, 2025). Deze mythe moet doorprikt worden.

Er worden nu al miljarden in verbrand, want winstgevend is die industrie nog lang niet. Na de zoveelste crash van overinvesteringen zal het klein grut overkop gaan. Dan blijven enkel nog de vriendjes van een gerontocratische president over. Autocraten zullen de datacentra dan voor andere doelstellingen inzetten. Gezichtherkening, systemen die de burgers continu observeren, manipulatie en uiteindelijk robotsoldaten.

Dit is echt geen doom scnenario maar een realiteit die zich vandaag al afspeelt voor onze ogen. Generatieve AI wordt nu al gebruikt door criminelen en corrupte polici. Het Israelisch leger gebruikt het om Palestijnse doelwitten uit te kiezen. Elon Musk in dienst van president Trump, heeft het gebruikt in het Department of Government Efficiency (DOGE). Autocratische politici gebruiken het om fake foto- en videomateriaal te produceren om te verspreiden via sociale media.

Recent raakte bekend dat ook Europa gezichtsscans gaat gebruiken aan de buitengrenzen om migratie beter te controleren vanaf oktober 2025. Niet-EU-burgers die de Schengenzone willen inreizen moeten onder meer hun vingerafdrukken en hun gezicht laten scannen. In een nieuwe Europese databank EES (Entry/Exit System) worden deze biometrische gegevens en de aankomst- en vertrekdata opgeslagen van alle niet-EU-burgers die Europa binnenkomen. (European Commision, 12 october 2025). Met biometrische gegevens in een databank geeft een burger veel persoonlijke informatie uit handen.

Artikel 8 van het EU-Handvest van de grondrechten schrijft voor dat persoonsgegevens eerlijk moeten worden verwerkt, voor welbepaalde doeleinden en met toestemming van de betrokkene of op basis van een andere in de EU-wetgeving vastgelegde rechtmatige grondslag. Voorts heeft ieder individu recht op toegang tot de over hem/haar verzamelde gegevens en op rectificatie daarvan. Naleving van deze regels is onderworpen aan de controle van een onafhankelijke autoriteit. Niet-Europese burgers blijken dat grondrecht niet te hebben. De bedoeling nu is om onwettig verblijf in de Schengen zone tegen te gaan. De vraag werpt zich dus op of die maatregel wel proportioneel is. Met een paspoort is er nu ook al controle.

Bovendien achtervolgt een beslissing, die eerder onschuldig leek, iemand mogelijk op een later moment. Want regels kunnen veranderen en soms kan je een eerder genomen beslissing niet meer terug draaien. Eens een bepaalde technologie ingezet kan men in een later stadium diezelfde technologie gebruiken voor een totaal ander doel. In de Verenigde Staten gebruikt de U.S. Immigration and Customs Enforcement (ICE) dat soort scans nu al volop voor gezichtsherkenning met AI software. En niet alleen aan de grens, maar overal, in werkplaatsen, universiteitscampussen, gewoon op straat.

Een overvloed van studies toont aan dat het gebruik van die software leidt tot discriminatie omdat ze raciaal bevooroordeeld is. Ze is voornamelijk getraind is op witte gezichten en is veel minder doeltreffend in het onderscheiden van de ene gekleurde mens van de andere. (Grother et al., 2019; Buolamwini, 2024; Yucer et al., 2025).

Dus ook de gekleurde burgers in Europa kunnen willekeurige slachtoffers worden als de functie van dat Entry/Exit System verschuift zoals in de Venenigde Staten.

In dit tijdperk waar desinformatie overheerst is fachtchecking onmisbaar. Maar het blijft een defensieve activiteit, want desinformatie kan maar welig tieren als elementaire basiskennis ontbreekt. Het is super belangrijk dat mensen weten hoe wetenschap werkt. Ze moeten ook incalculeren dat kennis voortdurend in beweging is. Ze moeten ook aanvaarden dat de wetenschap nog voor problemen kan komen te staan die ze niet onmiddlijk kan oplossen. Voor wie weet hoe wetenschap werkt was het logisch dat de epidemilogien niet onmidelijk alle antwoorden hadden toen de corona pandemie zich razendsnel verspreidde. Maar veel mensen begrepen dit niet. Demagogen hebben daar toen misbruik van gemaakt om het vertrouwen in de wetenschap te ondermijnen. Uiteindelijk heeft men veel sneller dan vroeger, bijvoorbeeld bij de Spaanse griep, met een vaccin de pandemie kunnen indijken. Het aanbrengen van die basiskennis is een taak voor het onderwijs.

Dus minstens even belangrijk als dagelijks het nieuws fact checken, is het verspreiden van correcte op wetenschap en onderzoek gefundeerde informatie. Het Democracy Awareness Project (DAP) wil ontmoetingen faciliteren tussen democratische initiatieven die zich daar op toeleggen. Zowel lokaal als internationaal. De sociale media zoals die nu bestaan zijn eerder plekken waar het anti-democratisch betoog welig tiert. Digitale communicatie is niet in staat ambiguïteit op te lossen. Voor samenwerking werkt het niet daarvoor zijn face to face ontmoetingen nodig. Reeds in 1998 schreef Elinor Ostrom:

"A behavioral commitment to theory grounded in empirically inquiry is essential to understand such basic questions as why face-to-face communication so consistently enhances cooperation in social dilemmas or how structural variables facilitate or impede effective collective action" (Elinor Ostrom, 1998)

Voorlopig beperkt DAP zich tot het oplijsten van bestaande projecten die tegen de hierboven genoemde anti-democratische tendenzen willen ingaan. Het educatief project met verhelderende gerichte analytische grafen past in dat verhaal. Contacteer initiatiefnemer met een uitvoerige beschrijving van jouw project. Website of blog artikel kan ook.

Bronnen

Buolamwini, Joy, 2024, Unmasking AI, My Mission to Protect What Is Human in a World of Machines, Piguin Random House Paperbacks, ISBN9780593241844.

European Commision, 12 october 2025, Entry/Exit System (EES), Home Affairs EU, https://home-affairs.ec.europa.eu/policies/schengen/smart-borders/entry-exit-system_en

Grother, Patrick, Ngan, Mei, Hanaoka, Kayee, 2019, Face Recognition Vendor Test (FRVT) Part 3: Demographic Effects, National Institute of Standards and Technology (NIST) https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/ir/2019/NIST.IR.8280.pdf

Hao, Karen, 2025, Empire of AI: Dreams and Nightmares in Sam Altman's OpenAI, ISBN: 9780593657508, Pinguin Press, English.

Ostrom, Elinor, 1998, A Behavioral Approach to the Rational Choice Theory of Collective Action: Presidential Address, American Political Science Association, 1997, The American Political Science Review, Vol. 92, No. 1. Mar., 1998.

Noura and Breckon, Toby, 2025, Racial Bias within Face Recognition: A Survey, April 2025, Association for Computing Machinery, 10.1145/3705295, New York, NY, USA, https://doi.org/10.1145/3705295

"Artificial General Intelligence (AGI) will surpass humans in every intellectual task." Surely this is the belief of the few leading figures in the big tech world. They dream of divine omnipotence and feel like prophets of salvation. AGI is the new religion. Karen Hao documents in sober, reasoned fashion how the AI industry is gradually taking on all the traits of a totalitarian, colonial empire with billions at its disposal to spread its religion (Karen Hao, 2025). This myth needs to be debunked.

Billions are already being burned through it, because the industry is far from profitable. After yet another crash of overinvestment, the small fry will go bankrupt. Then only the cronies of a gerontocratic president will remain. Autocrats will then use the data centers for other purposes: facial recognition, systems that constantly monitor citizens, manipulation, and ultimately robot soldiers.

This isn't a doomsday scenario, but a reality unfolding before our very eyes. Generative AI is already being used by criminals and corrupt politicians. The Israeli army uses it to select Palestinian targets. Elon Musk, in President Trump's employ, has used it in the Department of Government Efficiency (DOGE). Autocratic politicians are using it to produce fake photos and videos to distribute on social media.

The Democracy Awareness Project (DAP) aims to facilitate encounters between democratic initiatives, both locally and internationally. Current social media platforms are more likely to be a breeding ground for anti-democratic discourse. Digital communication is incapable of resolving ambiguity. Collaboration doesn't work by digital mediated communication; face-to-face meetings are necessary. As early as 1998, Elinor Ostrom wrote:

"A behavioral commitment to theory grounded in empirically inquiry is essential to understand such basic questions as why face-to-face communication so consistently enhances cooperation in social dilemmas or how structural variables facilitate or impede effective collective action" (Elinor Ostrom, 1998)

For now, DAP is limited to listing existing projects that seek to counter the anti-democratic tendencies mentioned above. The educational project with illuminating focused analytical graphs fits into that narrative. It is available in English.

Contact the initiator with a detailed description of your project. Website or blog article also possible.

References

Buolamwini, Joy, 2024, Unmasking AI, My Mission to Protect What Is Human in a World of Machines, Piguin Random House Paperbacks, ISBN9780593241844.

European Commision, 12 october 2025, Entry/Exit System (EES), Home Affairs EU, https://home-affairs.ec.europa.eu/policies/schengen/smart-borders/entry-exit-system_en

Hao, Karen, 2025, Empire of AI: Dreams and Nightmares in Sam Altman's OpenAI, ISBN: 9780593657508, Pinguin Press, English.

Noura and Breckon, Toby, 2025, Racial Bias within Face Recognition: A Survey, April 2025, Association for Computing Machinery, 10.1145/3705295, New York, NY, USA, https://doi.org/10.1145/3705295